Bu başlık altında tamamı yazılmış ve hangi dergiye gönderileceği kararlaştırılmış bir makalenin gönderim sürecinden bahsedilecektir. Dergiler makale gönderme aşamasında sıklıkla benzer ara yüzler kullanmaktadırlar. Genel olarak ortak basımevlerinden çıkan dergiler ortak ara yüzleri kullanmaktadır. Nadir olarak direkt e-posta aracılığı ile yayın kabul eden akademik dergiler bulunmakla beraber bu dergilerin indekslerini tekrar gözden geçirmenizi tavsiye ederiz. Zira yalancı/yağmacı olarak tanımlanan dergiler makale daveti gönderip ‘makalenizi bu e-postaya eklenti olarak gönderebilirsiniz’ şeklinde yönlendirmeler yapabilmektedirler.

Yazıyı göndermeye başlamadan önce yazarlara bilgi (Instructions to the authors) kısmını mutlaka okuyun. Bu bölümdeki küçük değişiklikler -bazen başvurudan 8-10 gün sonra- editör sekreterinin size ‘Yazınızı yazar kılavuzuna uygun hale getirip tekrar başvuru yapınız’ gibi tamamen zaman kaybı ile sonuçlanan bir e-posta ile dönmesinin önüne geçecek bilgilerdir.

Derginin makale gönderme sitesine kaydınızı yaptırıp sisteme giriş yaptıktan sonra gerekliliklerle ilgili siteler sizi iyi bir şekilde yönlendireceklerdir ancak; aşağıdaki başlıklara lütfen dikkat edin.

Telif Hakları Devir Formu (Copyright Transfer Form)

Yayınevlerinin yazınızı daha önce herhangi bir dergiye göndermediğinizi, başka bir yerde basılıp basılmadığını, yazarların hepsinin yazının son halini okuyup kabul ettiklerini ve basım haklarına kendi yayınevlerine devrettiğinizi bildirmenizi isteyen sözleşme metnidir. Bazı yayınevleri bu sözleşmeyi makalelerin başvuru aşamasında isterken bazıları kabul sonrasında isteyebilmektedir. Resim 1’de ‘Archives of Clinical and Experimental Medicine©’ dergisinin formu örnek olarak gösterilmiştir.

 

Resim 1: Archives of Clinical and Experimental Medicine© Dergisinin Telif  Hakları Devir Formu

Başlık sayfası (Title page)

Bir yazının en önemli sayfalarından birisidir. Yazının başlığını, yazarların isimlerini ve akademik ünvanlarını sorumlu yazarın ismi ve adresini (Mektup adresi, telefon numarası, e-posta adresi vb) içeren sayfadır. Bu sayfa çift kör değerlendirme nedeni ile hakemlerin görmeyeceği bir sayfadır. Ancak yazınızın başlığı en az yazınızın kendisi kadar önemlidir. Konu ile ilgili araştırma yapan insanların önemli bir bölümü araştırmanızın tamamını değil başlığını okuyacaklardır ^[1]. Dolayısı ile bu çalışmanızın en meşhur bölümü olacaktır. Başlığınız kısa, anlaşılır ve makaleyi net ifade eden bir şekilde olmalıdır. Day RA’ye göre başlık yazılırken en sık yapılan hata kelime sıralamasıdır. Başlığın içerdiği kelime sayısı da önemli bir parametredir ve sıklıkla 16 kelimeden fazla olmaması önerilir ^[1].

Unutmayın ki başlık aynı zamanda hakemlerin de yazınız ile ilgili ilk okudukları bölümdür ve bu yazınızla ‘tanışma anı’ anlamına gelmektedir. İyi bir başlık Araştırmanın ana konularını iletmeli, araştırmanın önemini vurgulamalı, özlü olmalı ve okuyucuları cezp etmelidir ^[2].

Başlık sayfasında olması gereken bir diğer önemli bilgi ‘Anahtar Kelimeler’ dir (Keywords). Genellikle 3-5 arası anahtar kelime yeterli görülürken bazı dergiler (sıklıkla sosyal bilimlerle ilgili dergiler olmakla beraber tıbbi dergilerde de olabilir) 5-10 arası anahtar kelime isterler. Anahtar kelimeler okuyucular içindir ve ana amacı başlıktan alt grup içeriği tam anlaşılamayan yazıların okuyucu tarafından içeriğinin tam anlaşılmasını sağlamaktır ^[3].

Tıbbi konu başlıkları (Medical Subject Headings-MeSH) yazarlar tarafından anahtar kelimelerin uygunluğunu kontrol edebilecekleri bir uygulamadır. Kurulma amacı tıbbi makalelerde ortak bir dil kullanılmasını sağlamaktır ^[4] ve bir anahtar kelimenin MeSH içeriğinde olmaması kullanılamayacağı anlamına gelmez.

Çıkar çatışması (Conflict of interest):  Araştırmacının bir kuruluşla olan ilişkisi, bilimsel araştırmalarında veya bilimsel araştırmaların yürütülmesinde tarafsızlığını etkilediğinde ya da etkilediğini düşündürdüğünde, bir çıkar çatışması meydana geldiği söylenir. İlişki kişisel veya mali olmak zorunda değildir. Örneğin, araştırmacının bir akrabasının araştırmacının değerlendirmekte olduğu ürünü üreten firma ile ilişkili ise, çıkar çatışması ortaya çıkabilir. Peki bu durum araştırmayı tarafsız bir şekilde yürütmeyi tehlikeye atar mı?  Belki de….

Doğal olarak, bazı çıkar çatışmaları kaçınılmazdır ve çıkar çatışması tek başına etik sorun oluşturmaz başına etik değildir. Bununla birlikte, endüstrinin araştırmaların sponsorluğunda ciddi bir rol oynaması, bu sponsorluğun araştırma süreci ve sonuçları nasıl etkilediğine odaklanmasına yol açmıştır. Durum, farmasötik araştırmalar alanında özellikle ciddi gibi görünmektedir ^[5].

Çıkar çatışmasından kaçınmak ve dünyada çıkar çatışması olarak kabul edilen tüm detayları incelemek için gerekli linklere ulaşabileceğiniz internet sitesi “https://ori.hhs.gov/conflicts-interest-and-commitment“’dir ^[6].

Kısa başlık (Short Title/Running Head/Running title)

Birçok dergi orijinal başlığın yanında kısaltılmış bir başlık da istemektedir. Bu başlığın uzunluğu dergiden dergiye değişmekle beraber sıklıkla 5 kelime veya 50 harf ile kısıtlıdır. Bu başlık basılmış olan makalelerde sıklıkla her sayfanın üst kenarında ve/veya mobil uygulamalarda tek başına görünen başlıktır.

İçerik Mektubu (Cover Letter)

Yazımı biten makalelerin dergilere başvurusu aşamasında editöre makale içeriğini anlatan, neden bu dergi için yeterli olduğunu söyleyen, yazınızın neden kaliteli olduğunu anlatan mektuptur. Gördüğünüz üzere iyi bir makale yazmanız yeterli değildir ve her bir makalenin iyi de bir içerik mektubuna ihtiyacı vardır ^[7]. Özet olarak, makalenin bir derginin editörüne “satılma” sürecinde yazara yardım edebilecek bir faktör olarak değerlendirilmelidir.

Bir başlık mektubunda, yazarlara bilgi kısmında belirtilen bütün konulara yeteri kadar aydınlatıcı cevap verilmelidir. Editöre belli ise ismi ile hitap edilmeli, derginin ismi ve makale gönderim tarihi yer almalıdır. Makalenin bir başka yerde yayınlanmadığı ya da değerlendirme için gönderilmediği, makalenin bütün yazarlar tarafından görülüp onaylandığı ve makalenin ilgili dergiye gönderilmesinin bütün yazarların bilgisi dahilinde yapıldığı bilgisi, her başlık mektubunda bulunası gereken ifadelerdir.

İlk paragrafta makalenin ismi ve tipi, çalışmanın arka planı ve cevaplanmaya çalışılan soru yer almalıdır. İkinci paragrafta ne yapıldığı, elde esas bulgular ve bunların neden önemli olduğu anlatılmalıdır. Okuyucuların neden bu çalışma ile ilgilenebileceklerinden ve yazının derginin amaç ve kapsamı ile olan ilgisinden üçüncü paragrafta bahsedilmelidir. Son olarak, sorumlu yazarın ismi ve derginin özel gerekliliklerinin karşılandığı belirtilmelidir.

Hakemleri seçtim ama yazım o hakemlere gitmedi neden?: Hakemler bölümünde detaylı olarak anlatıldığı üzere dergilerin birçok akademik alt başlıkla ilgili hakem havuzları bulunmaktadır. Sizden istenilen hakemler sadece sizin yazılarınızda kullanılmak üzere istenilen hakemler değil kendi hakem havuzlarını da genişletmek üzere istenilen hakemlerdir. Bazen – sizin belirttiğiniz hakem konu üzerine çok tecrübeli ve zaten hakemlik yapan birisi ise- seçtiğiniz hakemlere de yazınız gönderilebilir. Ancak dergiler mümkünse kendi hakem havuzlarını kullanmayı tercih ederler. Bunun tam tersi olarak eğer reddettiğiniz bir hakem var ise yazınızın o hakeme gitmeyeceğine emin olabilirsiniz.

Karar Aşamaları ne kadar sürer? Neden Uzun sürüyor?

Dergiden dergiye farklılık göstermekle birlikte bazı dergiler nihai karar aşamalarının ortalama kaç gün süreceğini internet sitelerinde belirtirler ^[8]. Yazınızın gönderildiği hakemin yazınızı değerlendirmeyi kabul etmesinden sonra hakemlerin yazıyı değerlendirmek için kullanabilecekleri 20 gün ile 30 gün arası süreleri vardır. Takdir edersiniz ki yazınızın okunup detaylı olarak değerlendirilmesi belki de hakemin kendisinin de konu üzerine bazı makaleler okuması gerekecektir. Her konu başlığı ile kaliteli hakeme ulaşmak ve ulaşılan her hakemin yazıyı değerlendirmeyi kabul etmemesi süreci de göz önüne alındığında bu sürecin aylar alıyor olması çok ta garip değildir. Ancak yine de yazınızı gönderdikten sonra 3-4 ay içerisinde ilk sonucu alamadı iseniz editör ofisine nazik bir hatırlatma e-postası göndermenin faydalı olacağı kanaatindeyiz.

Hakem Yorumları neden kıymetlidir?/Majör Revizyon/Minör Revizyon

Özellikle tecrübesiz yazarlar için konunun uzmanı olan ve sizden daha tecrübeli birisinin yazınızı değerlendirmiş olması zaman ayırmış ve düzeltmeler yapmış olması aynı dergide veya bir başka dergide bu düzeltmeleri yaptıktan sonra yazınızın kabul edilme ihtimalini ve kalitesini arttıracağı için çok değerlidir. Hakem yorumları bu yüzden yazınız reddedilmiş olsa bile dikkatlice okunmalı ve sizce kesin yanlış olan değerlendirmeler yok ise yazı mümkün olabildiğince bu eleştiriler doğrultusunda düzeltilmelidir.

Majör revizyon ve minör revizyon önerilen yazılar unutmayın ki orijinal ve etkileyici yazılar olarak kabul edilmiş ancak bir takım aksaklıklar sebebi ile tekrar değerlendirilmesi istenmiş yazılardır.

Majör Revizyon

Majör revizyon sebeplerinden aşağıda bahsedilmiştir:

1.   Hakem tarından orijinal ve etkili bulunmuş yazıdır.
2.   Metindeki veriler tablo ve/veya şekillerle karşılaştırıldığında uyumsuzdur.
3.   Kötü yazılmış makale. Makale içinde eksik ve düşük cümleler vardır. Makalenin akışı ve anlatımı yetersizdir. Ciddi     gramer hataları vardır.  Bu yetersizlikler ancak ciddi bir düzeltme sonrasında giderilebilir.
4.   Bileşenlerdeki eksiklikler (Amaç, metot, sonuçlar, tartışma ve çıkarımlar)
5.   Varsayım ve amaç yetersiz olarak belirtilmiştir.
6.   Yeterli bir literatür taraması yapılırsa tamamlanabilecek referans eksikliği.
7.   Metodun yetersiz açıklanmış olması. Başkalarının çalışmayı tekrarlamak istemeleri halinde yapamayacak olmaları.
8.   Tablo ve resimlerdeki ciddi yazım ve anlatım hataları ve uyumsuzluklar
9.   Sonucun yöntemle ve malzemelerle uyumsuz –ancak yeniden yazılması halinde düzeltilebilir şekilde- olması.
10.  Sonuçların güvenilir ancak kötü yazılmış olması.
11.  Tekrarlayan sonuçlar sunulmuş olması
12.  Tartışma yazılırken hedeflerle sonuçlar doğru ilişkilendirilememiştir ancak yeniden yazımı halinde düzeltilebilirdir.
13.  Çalışmanın kısıtlamaları (study limitations) açık olarak belirtilmemiştir.
14.  Makalenin yeniden yazılması halinde çalışma bilime katkı sunacak niteliktedir.
15.  Çok az ya da çok fazla referans belirtilmiştir.
16.  Referanslar – yeni çalışmalar olmasına rağmen – çok eski tarihlidir.
17.  Referanslar yazının ana teması ile ilişkisizdir.
18.  Referanslar uluslararası referans gösterme kriterlerine uygun yazılmamıştır ^[9].

Minör revizyon

1.   Konu önemli ve dikkat çekicidir.
2.   Küçük ver hataları vardır (yuvarlamalarda yanlış yapılmıştır, tabloya geçirirken küçük sayı hataları olmuştur vb)
3.   Yazının akışı küçük düzeltmelerle anlaşılır bir hale gelecektir.
4.   Kullanılan yöntemin küçük bir miktar daha anlatılması gerekmektedir.
5.   Çok fazla ya da çok az tablo/resim vardır.
6.   Sonuçlar yazılırken tablolarda olan bilgi gereksiz şekilde tekrarlanmıştır.
7.   Çalışmanın kısıtlamaları (study limitations) belirtilmiştir ancak eksik noktaları vardır.
8.   Referanslardan biri gözden kaçmıştır ve listede eksik kalmıştır ^[9].

Yazım reddedildi. Ne yapacağım?

Bu belki de en önemli sorudur ve cevabı oldukça basittir. Düzeltip tekrar tekrar göndermek ve kabul edilene kadar çalışmanızın düzeltilmesi gerektiği gerçeği ile yüzleşmek tek yapmanız gereken şeydir.

Kaynaklar

1) Veness M. Strategies to successfully publish your first manuscript. J Med Imaging Radiat Oncol 2010;54:395-400.
2) Liumbruno GM, Velati C, Pasqualetti P, Franchini M. How to write a scientific manuscript for publication. Blood Transfus 2013;11:217-26.
3) Uzbay İT. Bilimsel niteliğin saptanmasında atıflar nasıl değerlendirilmelidir? Sağlık bilimlerinde süreli yayıncılık 2007:129-31. [http://uvt.ulakbim.gov.tr/tip/sempozyum5/page129-131.pdf]
4) http://www.scijournal.org/index.html
5) Jordan D. Dimitrov,Srini V. Kaveri, Jagadeesh Bayry. Metrics: journal's impact factor skewed by a single paper. Nature 2010; 466:179.
6) Sen BK. A freak phenomenon in the realm of impact factor. Annals of Library and Information Studies. 2012; Vol. 59: 289-290.
7) Oktar N, Akdal G. H-göstergesi “H-index” ve surely yayınlara uygulanımı. Sağlık bilimlerinde süreli yayıncılık 2007:132-35. [http://uvt.ulakbim.gov.tr/tip/sempozyum5/page132-135.pdf]
8) Akgün M. Bilimsel Değerlendirme ölçütü olarak “H-İndeks”. Toraks Bülteni Eylül 2016:47-9. [http://www.toraks.org.tr/uploadFiles/book/file/23920161644-047_049.pdf]
9) Meho, LI. The rise and rise of citation analysis. Physics World, January 2007:32–36.
10) International Committee of Medical Journal Editors. Uniform Requirements for Manuscripts Submitted to Biomedical Journals. Updated April 2010. http://www.icmje. org/urm_full.pdf (erişim: 07/08/17) 

11) http://journalfinder.elsevier.com (erişim: 07/08/17)
12) https://journalsuggester.springer.com (erişim: 07/08/17)
13) http://www.angelo.edu/services/library/handouts/peerrev.php (erişim 08/08/17)
14) https://library.mcmaster.ca/faq/what-does-peer-reviewed-or-refereed-mean (erişim 08/08/17)
15) https://ees.elsevier.com/ijscasereports/SelectPersonalClassifications.aspx?peopleid=1650&PersonalClassifsEntryPoint=3 (erişim: 09/08/17)
16) https://clarivate.com/products/scholarone/reviewer-locator (erişim09/08/17)
17) https://www.doi.org/
18) Paskin, Norman. Digital Object Identifier (DOI®) System", Encyclopedia of Library and Information Sciences (3rd ed.) 2010: Taylor and Francis, pp. 1586–1592.
19) Paying for open access publication charges. Guidance for higher education and research institutions, publishers and authors. A report by Universities UK and the Research Information Network 2009. http://www.rin.ac.uk/system/files/attachments/Paying-open-access-charges-guidance.pdf (erişim: 10/08/17)

Dosyalar

	Dosya Adı	Dosya Açıklaması
	2	International Journal of Surgery Case Reports dergisinin hakemleri için oluşturduğu uzmanlık alanı seçme tablosu